Συρία: Δέκα χρόνια από την έναρξη του πολέμου (audio)

Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Δέκα χρόνια κλείνουν τις μέρες αυτές από την έναρξη του πολέμου στη Συρία, καθώς είχε ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2011, με την αιματηρή καταστολή των φιλοδημοκρατικών διαδηλώσεων «Η Συρία δεν βρίσκεται πλέον στα πρωτοσέλιδα. Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει ένας ζωντανός εφιάλτης», όπως δήλωσε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Ο απολογισμός σε ανθρώπινα θύματα και υλικές καταστροφές είναι τεράστιος, ενώ ακόμη συνεχίζεται ένα από τα μεγαλύτερα προσφυγικά κύματα στη σύγχρονη εποχή.

Ο πόλεμος έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 388.652 ανθρώπους, σύμφωνα με τον νεότερο απολογισμό που έδωσε στη δημοσιότητα το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Από τα θύματα αυτά τουλάχιστον 117.388 ήταν πολίτες, εκ των οποίων περίπου 22.000 παιδιά. Οι τραυματίες ήταν φυσικά ακόμη περισσότεροι και πολλοί από αυτούς υπέστησαν μόνιμα προβλήματα και ακρωτηριασμούς.

Επίσης, οι συγκρούσεις και καταστροφές έκαναν να εκτοπιστεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας, που πριν τον πόλεμο ανερχόταν σε περίπου 23 εκατ. Σήμερα από τα περίπου 17.5 εκατ. που έχουν απομείνει, τα 6.1 είναι πρόσφυγες στο εσωτερικό της Συρίας. Σε 5,6 εκατομμύρια ανέρχονται όσοι κατέφυγαν σε άλλες χώρες. Επιπλέον 200.000 άνθρωποι αγνοούνται. Ακόμη, στα δέκα χρόνια του, ο πόλεμος έχει κοστίσει στην κατεστραμμένη -και υπό κλοιό δυτικών κυρώσεων- συριακή οικονομία 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε απώλειες ΑΕΠ και καταστροφές υποδομών, σύμφωνα με την οργάνωση World Vision.

Οι μάχες μειώθηκαν το 2020, χάρη στην κατάπαυση του πυρός στη βορειοδυτική Συρία αλλά και εξαιτίας της πανδημίας, αφού αναγκαστικά πολλές προσπάθειες επικεντρώθηκαν στον έλεγχό της.

Ο άνθρωπος-κλειδί εναντίον του οποίου ξεκίνησε η εξέγερση, Μπασάρ αλ Ασαντ, σχεδόν δεν έχει κλονιστεί και το καθεστώς του ελέγχει σήμερα πάνω από το 60% του συριακού εδάφους, χάρη στις νίκες που σημείωσε, από το 2015 και μετά, εναντίον των τζιχαντιστών και των ανταρτών, με τη στήριξη της Ρωσίας. Ωστόσο, δεν ελέγχει τον τελευταίο θύλακα των ανταρτών στο Ιντλίμπ, στα ΒΔ της χώρας, τις ζώνες που κατέχονται από την Τουρκία κατά μήκος των βόρειων συνόρων, καθώς και τα εδάφη στα βορειοανατολικά, που είναι υπό τον έλεγχο των κουρδικών δυνάμεων, σε ορισμένα σημεία με την παρουσία και αμερικανικών δυνάμεων. Να σημειωθεί ότι στις περιοχές αυτές βρίσκεται και το μεγαλύτερο μέρος των πετρελαιοπηγών της χώρας.

Την ίδια στιγμή επικρατεί στασιμότητα στις προσπάθειες αναζήτησης πολιτικής λύσης στη Συρία. Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ Γκέιρ Πέντερσεν πρόσφατα δήλωσε απογοητευμένος και εκτίμησε πως δεν υπάρχει λόγος να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη.

Και σαν να μην έφτανε ο πόλεμος, ήρθε να προστεθεί στα δεινά του πληθυσμού και μια οικονομική κρίση. Μέσα στους τελευταίους 12 μήνες το εθνικό νόμισμα έχασε το 25% της αξίας του, ενώ παράλληλα τριπλασιάστηκαν οι τιμές για βασικά είδη διατροφής. Έτσι, πάνω από το 50% του συριακού πληθυσμού δεν έχει σταθερή πρόσβαση σε βασικά είδη διατροφής, ενώ κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς προστέθηκαν περισσότερα από 4 εκατομμύρια Σύριοι σε εκείνους που πλήττονται από πείνα.

Με την ανασκόπηση αυτής της τραγικής 10ετίας ασχολήθηκε το Σάββατο 20/3 στο α’ μέρος της η εκπομπή του Πρώτου Προγράμματος της ΕΡΑ «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (12.00-13.00), την οποία συντάσσει και παρουσιάζει ο Πολυδεύκης Παπαδόπουλος. Στο πλαίσιο αυτό συνδέθηκε με τη Δαμασκό και μίλησε με τον Γιώργο Κατίνη, κάτοικο Συρίας και επίτιμο πρόξενο της Ελλάδας στο Χαλέπι, ο οποίος παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στη χώρα, αποτελώντας μέχρι πρότινος τον μόνο διπλωματικό εκπρόσωπο της Ελλάδας. Μέσα από τη ματιά του και τις μαρτυρίες του, έγινε αναφορά στο τι έζησε ο συριακός λαός όλα αυτά τα χρόνια και το πώς εξελίσσεται σήμερα η κατάσταση.