Του Γιάννη Κουρδομένου
Με αφορμή ένα άρθρο του κλινικού ψυχολόγου και συγγραφέα, Oliver James, το οποίο αφορούσε τον ατομιστικό καπιταλισμό στη Βρετανία, το οποίο παραθέτω, θα παρέχω την αντιστοιχία στη χώρα μας.
Πέρασαν πενήντα χρόνια μέχρι τη πρώτη σοβαρή βλάβη της υγείας από το κάπνισμα, και μέχρι του σημείου επίσημα η πολιτεία να απαγορεύσει το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, άρα η βλάβη της υγείας των πολιτών από τον άκρατο καπιταλισμό σαφώς θα απασχολήσει τις κυβερνήσεις σε μια μελλοντική φάση, δεδομένου ότι θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν τις ορθές πολιτικές.
Όσοι κάπηλοι και κατεργάρηδες, της συνωμοσίας των μετρίων, θα επιχειρούν την διεύρυνση του άκρατου καπιταλισμού, θα απορρίπτονται αυτομάτως από το ενήμερο κοινωνικό σύνολο.
Και στην Ελλάδα υπάρχει δραματική αύξηση των περιστατικών ''διανοητικής διαταραχής'', τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, σε σχέση με τη δεκαετία του 1970.
Όπως διαπιστώνεται από έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε αντιπροσωπευτικά δείγματα πληθυσμού των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας, οι διανοητικές ασθένειες έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτή η αύξηση δεν μπορεί να οφείλεται στη διεύρυνση του τι ορίζεται ως ψυχική ασθένεια, καθώς η κουλτούρα της ψυχοθεραπευτικής περιαυτολογίας είχε ήδη εδραιωθεί στο τέλος της δεκαετίας του 1970.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, σε χώρες που ο ο καπιταλισμός είναι εγωιστικός, διπλασιασμού των πιθανοτήτων οι κάτοικοι να νοσήσουν ψυχολογικά, και στην Ελλάδα το γνωρίζουμε σύμφωνα με τα στοιχεία χρήσης ψυχοφαρμάκων από την Ελληνική κοινωνία, δεδομένου ότι πάνω από το ήμισυ του συνολικού ενεργού πληθυσμού της χώρας χρησιμοποιεί από ήπιας μορφής αγχολυτικά μέχρι δραστικά ψυχοφάρμακα.
Σε χώρες που η καπιταλιστική οικονομία είναι διαρθρωμένη με μη ατομιστικό τρόπο, οι πολίτες δεν νοσούν στον ίδιο βαθμό, άρα για άλλη μια φορά θέτω από άλλη επιστημονική προσέγγιση την ζημία που δημιουργούν τα κόμματα στη τοπική αυτοδιοίκηση, υπηρετώντας τα στενά παραταξιακά συμφέροντα κομματικών - ημέτερων, εις βάρος της πλειονότητας του πληθυσμού.
Τους τελευταίους 12 μήνες, το 23%, κατά μέσον όρο, των Αμερικανών, των Αυστραλών, των Νεοζηλανδών, των Βρετανών και των Καναδών παρουσίασε κάποια ψυχολογική διαταραχή. Το αντίστοιχο ποσοστό για τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους Ισπανούς, τους Βέλγους, τους Γάλλους και τους Ολλανδούς είναι μόλις 11%.
Λόγω πολλαπλών παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των δομών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, αλλά και προβλημάτων μεθοδολογίας, δεν έχει υπάρξει κάποια μεγάλη έρευνα πάνω σε αυτόν τον τομέα για τουλάχιστον 30 χρόνια.
Με μια απλή αναγωγή από έρευνα του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων το 2009 (στην αρχή της οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα) συμπεραίνουμε πως το 7% του συνολικού πληθυσμού στην Ελλάδα παρουσιάζει χρόνια ψυχοπαθολογική συμπτωματολογία, ενώ το 14% του συνολικού πληθυσμού παρουσιάζει κάποια μέτρια ή σοβαρή ψυχοπαθολογία.
Με αφορμή ένα άρθρο του κλινικού ψυχολόγου και συγγραφέα, Oliver James, το οποίο αφορούσε τον ατομιστικό καπιταλισμό στη Βρετανία, το οποίο παραθέτω, θα παρέχω την αντιστοιχία στη χώρα μας.
Πέρασαν πενήντα χρόνια μέχρι τη πρώτη σοβαρή βλάβη της υγείας από το κάπνισμα, και μέχρι του σημείου επίσημα η πολιτεία να απαγορεύσει το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, άρα η βλάβη της υγείας των πολιτών από τον άκρατο καπιταλισμό σαφώς θα απασχολήσει τις κυβερνήσεις σε μια μελλοντική φάση, δεδομένου ότι θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν τις ορθές πολιτικές.
Όσοι κάπηλοι και κατεργάρηδες, της συνωμοσίας των μετρίων, θα επιχειρούν την διεύρυνση του άκρατου καπιταλισμού, θα απορρίπτονται αυτομάτως από το ενήμερο κοινωνικό σύνολο.
Και στην Ελλάδα υπάρχει δραματική αύξηση των περιστατικών ''διανοητικής διαταραχής'', τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, σε σχέση με τη δεκαετία του 1970.
Όπως διαπιστώνεται από έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε αντιπροσωπευτικά δείγματα πληθυσμού των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας, οι διανοητικές ασθένειες έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Αυτή η αύξηση δεν μπορεί να οφείλεται στη διεύρυνση του τι ορίζεται ως ψυχική ασθένεια, καθώς η κουλτούρα της ψυχοθεραπευτικής περιαυτολογίας είχε ήδη εδραιωθεί στο τέλος της δεκαετίας του 1970.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός, σε χώρες που ο ο καπιταλισμός είναι εγωιστικός, διπλασιασμού των πιθανοτήτων οι κάτοικοι να νοσήσουν ψυχολογικά, και στην Ελλάδα το γνωρίζουμε σύμφωνα με τα στοιχεία χρήσης ψυχοφαρμάκων από την Ελληνική κοινωνία, δεδομένου ότι πάνω από το ήμισυ του συνολικού ενεργού πληθυσμού της χώρας χρησιμοποιεί από ήπιας μορφής αγχολυτικά μέχρι δραστικά ψυχοφάρμακα.
Σε χώρες που η καπιταλιστική οικονομία είναι διαρθρωμένη με μη ατομιστικό τρόπο, οι πολίτες δεν νοσούν στον ίδιο βαθμό, άρα για άλλη μια φορά θέτω από άλλη επιστημονική προσέγγιση την ζημία που δημιουργούν τα κόμματα στη τοπική αυτοδιοίκηση, υπηρετώντας τα στενά παραταξιακά συμφέροντα κομματικών - ημέτερων, εις βάρος της πλειονότητας του πληθυσμού.
Τους τελευταίους 12 μήνες, το 23%, κατά μέσον όρο, των Αμερικανών, των Αυστραλών, των Νεοζηλανδών, των Βρετανών και των Καναδών παρουσίασε κάποια ψυχολογική διαταραχή. Το αντίστοιχο ποσοστό για τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους Ισπανούς, τους Βέλγους, τους Γάλλους και τους Ολλανδούς είναι μόλις 11%.
Λόγω πολλαπλών παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των δομών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, αλλά και προβλημάτων μεθοδολογίας, δεν έχει υπάρξει κάποια μεγάλη έρευνα πάνω σε αυτόν τον τομέα για τουλάχιστον 30 χρόνια.
Με μια απλή αναγωγή από έρευνα του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων το 2009 (στην αρχή της οικονομικής ύφεσης στην Ελλάδα) συμπεραίνουμε πως το 7% του συνολικού πληθυσμού στην Ελλάδα παρουσιάζει χρόνια ψυχοπαθολογική συμπτωματολογία, ενώ το 14% του συνολικού πληθυσμού παρουσιάζει κάποια μέτρια ή σοβαρή ψυχοπαθολογία.
Σαφώς τα στοιχεία ήταν του 2009, στη γέννεση της οικονομικής ύφεσης - κρίσης - και δεδομένης της ανεργίας που μαστίζει τη χώρα (3.000.000 εκ. ανέργων) τα ποσοστά ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων θεωρώ ότι θα ξεπεράσουν κατά πολύ τον μέσο όρο των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών.
Οι ερευνητές εστιάζουν την προσοχή μας στο γεγονός ότι τα αποτελέσματα της πανελλήνιας έρευνας επαληθεύουν την αντίληψη που θέλει τους κατοίκους των νησιωτικών περιοχών και ιδιαίτερα των πιο μικρών νησιών να παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά ψυχοπαθολογίας σε σχέση με τους κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας, το οποίο ως φαινόμενο αντιλαμβάνεσθε πως γεννάται.
Τα συμπεράσματα των στατιστικών δεν θα μπορούσαν να είναι σαφέστερα. Ο εγωιστικός καπιταλισμός διαταράσσει την ψυχική υγεία των ανθρώπων πολύ πιο καθοριστικά απ' ό,τι η γενετική προδιάθεση. Το ερώτημα που ανακύπτει βεβαίως είναι από πού προέρχεται αυτή η «τοξικότητα» του καπιταλισμού.
Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες ότι ο εγωιστικός καπιταλισμός κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και συρρικνώνει την αστική τάξη. Οι μηχανισμοί αναδιανομής είτε δεν υφίστανται, είτε δεν λειτουργούν όπως απαιτείται και στη χώρα μας, δεδομένου ότι με τη ψήφιση μνημονίων διαμορφώνονται οι πλέον απεχθείς όροι για το κοινωνικό σύνολο, και ευεργετούνται οι ολιγαρχίες.
Απόδειξη είναι ότι ο μέσος μισθός ενός υπαλλήλου και στην Ελλάδα μειώθηκε σε σχέση με την δεκαετία του 90, και του 2000, και το φορτίο του χρέους μετατέθηκε στις πλάτες του συνόλου, ενώ συνολικά γνωρίζουμε ότι ολιγάρχες, εργολάβοι, τραπεζίτες, διαπλοκή, κ.τ.λ, θησαύρισαν και εν μέσω οικονομικής ύφεσης, και σε αρκετές περιπτώσεις έβγαλαν και βγάζουν περισσότερα έναντι του παρελθόντος.
Όπως αναφέρει ο Oliver James είναι αξιοσημείωτο ότι οι πλουσιότεροι Βρετανοί, που αντιπροσωπεύουν το 1% του γενικού πληθυσμού, διπλασίασαν την περιουσία τους από 6,5% του ΑΕΠ το 1982 σε 13% του ΑΕΠ σήμερα, και επισημαίνω ότι στην Ελλάδα ίσχυσαν ανάλογες καταστάσεις, με ορισμένους ολιγάρχες οι οποίοι έφτασαν και υπερέβησαν το 20% του ΑΕΠ σήμερα.
Τα ανώτατα στελέχη των εισηγμένων εταιρειών υψηλής κεφαλαιοποίησης αμείβονται με μισθούς 133 φορές μεγαλύτερους από τον μέσο υπάλληλο, ενώ το 1980 οι μισθοί τους ήταν 20πλάσιοι του μέσου όρου, και σαφώς γνωρίζετε ότι το αντίστοιχο ίσχυσε και στην Ελλάδα με τα λεγόμενα golden boys, όπου σε ορισμένες περιπτώσεις ένας μετρίως μέτριος εργαζόμενος μιας εταιρίας, εξυπηρετώντας της ανάγκες του άκρατου καπιταλισμού και ορισμένων εργολάβων του δημοσίου, τραπεζιτών με MME, μέσα σε λίγα χρόνια απέκτησε ανάκτορα εκατοντάδων εκατομμυρίων. Τα συγκεκριμένα χρήματα σε καμία περίπτωση δεν άρμοζαν σε κανένα εξ αυτών.
Στη διάρκεια της θητείας του Γκόρντον Μπράουν στο υπουργείο Οικονομικών, το πλουσιότερο 0,3% των Βρετανών αύξησε κατά 79% τη διαθεσιμότητα ρευστού του, και πλέον έχει στη διάθεσή του περισσότερα από τα μισά μετρητά που κυκλοφορούν στην αγορά, ενώ στην Ελλάδα το πλουσιότερο 0,1% των Ελλήνων αύξησαν κατά 100% τα κέρδη τους και έχουν σε κωδικούς της Ελβετίας δισεκατομμύρια τα οποία δεν κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά.
Ανισότητα και αφθονία
Για τον Oliver James οι οικονομικές ανισότητες από μόνες τους δεν αρκούν για να προκαλέσουν ψυχικές και διανοητικές διαταραχές, όμως οφείλω να επισημάνω ένα παράγοντα που δεν εξετάστηκε στο βαθμό που απαιτείται, και αυτός είναι ο επηρεασμός από την χειραγώγηση της μάζας, η οποία βρίσκεται στα χέρια ολιγαρχών.
Έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι φτωχά αναπτυσσόμενα κράτη, όπως η Νιγηρία και η Κίνα, έχουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά ψυχικών ασθενειών, όμως τονίζεται ότι σε αυτές τις χώρες υπάρχει ελέγξιμο το πλαίσιο μεταδιδόμενων προγραμμάτων - χειραγώγηση.
Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στον συνδυασμό ανισότητας και ηγεμονίας του σχετικιστικού υλισμού της αφθονίας. Ο τελευταίος όρος αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να εναποθέτουν μεγάλη αξία στο χρήμα, στα υλικά αγαθά, στο φαίνεσθαι και στη δόξα, ενώ ήδη έχουν στην κατοχή τους αρκετά χρήματα ώστε να καλύψουν τις βασικές ψυχολογικές τους ανάγκες.
Ο υλισμός της επιβίωσης, από την άλλη πλευρά, είναι απολύτως υγιές συναίσθημα. Εάν κάποιος αγχώνεται για το πώς θα αποκτήσει εισοδήματα ικανά για την αγορά κατοικίας ή φαρμάκων, δεν διολισθαίνει σε ψυχολογικές διαταραχές.
Ο εγωιστικός καπιταλισμός, όμως, ενθαρρύνει τον σχετικιστικό υλισμό: τη δημιουργία δηλαδή ανεδαφικών προσδοκιών και την ελπίδα πως αυτές θα ικανοποιηθούν. Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι ότι ο εγωιστικός καπιταλισμός βασίζεται στην αύξηση της κατανάλωσης για την αποκόμιση κερδών. Το επιχείρημά μου είναι εν ολίγοις ότι οι άνθρωποι που χειραγωγούνται πλήρως από τις επιθυμίες τους και την απληστία, αποτελούν ιδανικά θύματα για την τελειομανία και την παθολογική ανταγωνιστικότητα.
Με την καλλιέργεια υπερφίαλων προσδοκιών, η κοινωνία της επιχειρηματικής φαντασίωσης δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο καθένας μας μπορεί μια μέρα να γίνει ένας νέος Μπιλ Γκέιτς, μολονότι η κοινωνική κινητικότητα μειώνεται συνεχώς. Ενας 20άρης το 1978 είχε πολύ περισσότερες πιθανότητες να ανέβει στην οικονομική ιεραρχία της κοινωνίας του μέσω της εκπαίδευσης από ό,τι ένας 20άρης Βρετανός το 1990, και ειδικότερα σήμερα. Οι επιστήμονες της Ελλάδας αναγκάζονται σήμερα να εργαστούν στο εξωτερικό, και αντί της πραγματικής αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας μας, να αναπτύσσονται τρίτες χώρες, ενώ στην Ελλάδα να διαπρέπουν κάποιοι φελλοί των κομμάτων.
Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι ζουν με την ελπίδα πως κάποτε θα γίνουν πλούσιοι. Είναι αυτή ακριβώς η ιδεολογία της επιθυμίας του πλουτισμού μέσω της υπερεργασίας που καταστρέφει τον ανθρώπινο ψυχισμό. Όταν κάποιος αποτύχει να εκπληρώσει τα φρούδα όνειρά του, αντί να κατηγορήσει το σύστημα, κατηγορεί τον ίδιο του τον εαυτό, επειδή υποτίθεται δεν ήταν αρκετά ικανός, η ορθή τακτική, όμως, δεν είναι αυτή. Το σύστημα φέρει την συνολική ευθύνη.
Στους μετανάστες.
Έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι φτωχά αναπτυσσόμενα κράτη, όπως η Νιγηρία και η Κίνα, έχουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά ψυχικών ασθενειών, όμως τονίζεται ότι σε αυτές τις χώρες υπάρχει ελέγξιμο το πλαίσιο μεταδιδόμενων προγραμμάτων - χειραγώγηση.
Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στον συνδυασμό ανισότητας και ηγεμονίας του σχετικιστικού υλισμού της αφθονίας. Ο τελευταίος όρος αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να εναποθέτουν μεγάλη αξία στο χρήμα, στα υλικά αγαθά, στο φαίνεσθαι και στη δόξα, ενώ ήδη έχουν στην κατοχή τους αρκετά χρήματα ώστε να καλύψουν τις βασικές ψυχολογικές τους ανάγκες.
Ο υλισμός της επιβίωσης, από την άλλη πλευρά, είναι απολύτως υγιές συναίσθημα. Εάν κάποιος αγχώνεται για το πώς θα αποκτήσει εισοδήματα ικανά για την αγορά κατοικίας ή φαρμάκων, δεν διολισθαίνει σε ψυχολογικές διαταραχές.
Ο εγωιστικός καπιταλισμός, όμως, ενθαρρύνει τον σχετικιστικό υλισμό: τη δημιουργία δηλαδή ανεδαφικών προσδοκιών και την ελπίδα πως αυτές θα ικανοποιηθούν. Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι ότι ο εγωιστικός καπιταλισμός βασίζεται στην αύξηση της κατανάλωσης για την αποκόμιση κερδών. Το επιχείρημά μου είναι εν ολίγοις ότι οι άνθρωποι που χειραγωγούνται πλήρως από τις επιθυμίες τους και την απληστία, αποτελούν ιδανικά θύματα για την τελειομανία και την παθολογική ανταγωνιστικότητα.
Με την καλλιέργεια υπερφίαλων προσδοκιών, η κοινωνία της επιχειρηματικής φαντασίωσης δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο καθένας μας μπορεί μια μέρα να γίνει ένας νέος Μπιλ Γκέιτς, μολονότι η κοινωνική κινητικότητα μειώνεται συνεχώς. Ενας 20άρης το 1978 είχε πολύ περισσότερες πιθανότητες να ανέβει στην οικονομική ιεραρχία της κοινωνίας του μέσω της εκπαίδευσης από ό,τι ένας 20άρης Βρετανός το 1990, και ειδικότερα σήμερα. Οι επιστήμονες της Ελλάδας αναγκάζονται σήμερα να εργαστούν στο εξωτερικό, και αντί της πραγματικής αειφόρου και βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας μας, να αναπτύσσονται τρίτες χώρες, ενώ στην Ελλάδα να διαπρέπουν κάποιοι φελλοί των κομμάτων.
Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι ζουν με την ελπίδα πως κάποτε θα γίνουν πλούσιοι. Είναι αυτή ακριβώς η ιδεολογία της επιθυμίας του πλουτισμού μέσω της υπερεργασίας που καταστρέφει τον ανθρώπινο ψυχισμό. Όταν κάποιος αποτύχει να εκπληρώσει τα φρούδα όνειρά του, αντί να κατηγορήσει το σύστημα, κατηγορεί τον ίδιο του τον εαυτό, επειδή υποτίθεται δεν ήταν αρκετά ικανός, η ορθή τακτική, όμως, δεν είναι αυτή. Το σύστημα φέρει την συνολική ευθύνη.
Στους μετανάστες.
Θλιμμένος και αγχωμένος για το ενδεχόμενο της αποτυχίας, ο σύγχρονος άνθρωπος δουλεύει όλο και περισσότερο. Τελικώς, καταρρέει υπό το βάρος των ανεκπλήρωτων επιθυμιών, αφήνοντας τους μετανάστες να κάνουν τις δουλειές εκείνες που η κοινωνία τού έμαθε ότι είναι υποτιμητικές.
Η μόνη λύση είναι να υπάρξει ένας χαρισματικός ηγέτης, ο οποίος θα πείσει τον κόσμο ότι βαδίζουμε σε λάθος δρόμο και ότι θα πρέπει να υιοθετήσουμε το μοντέλο του κράτους πρόνοιας. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσουμε την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας, αλλά και θα μειώσουμε στο ήμισυ τη συχνότητα ψυχικών και διανοητικών διαταραχών μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.
Σαφέστατα ο άκρατος καπιταλισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία σε όλες τις χώρες που τον υιοθέτησαν, και κάποιοι εξ ημών σε πρώιμο στάδιο τοποθετηθήκαμε δημόσια αναλαμβάνοντας την ευθύνη ενημέρωσης.
Στο δια ταύτα, με τη πάροδο του χρόνου, έπειτα από δεκαετίες διαπιστώνουμε στη χώρα μας, ένα λαό ο οποίος αδυνατεί ακόμη και σήμερα να δημιουργήσει τις συνθήκες ''Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι'' άρα έχουμε ευτελή έως ανύπαρκτο πολιτισμό, προς χάριν συμφερόντων κατεργάρηδων ένθεν και ένθεν.
Η μόνη λύση είναι να υπάρξει ένας χαρισματικός ηγέτης, ο οποίος θα πείσει τον κόσμο ότι βαδίζουμε σε λάθος δρόμο και ότι θα πρέπει να υιοθετήσουμε το μοντέλο του κράτους πρόνοιας. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσουμε την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας, αλλά και θα μειώσουμε στο ήμισυ τη συχνότητα ψυχικών και διανοητικών διαταραχών μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.
Σαφέστατα ο άκρατος καπιταλισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία σε όλες τις χώρες που τον υιοθέτησαν, και κάποιοι εξ ημών σε πρώιμο στάδιο τοποθετηθήκαμε δημόσια αναλαμβάνοντας την ευθύνη ενημέρωσης.
Στο δια ταύτα, με τη πάροδο του χρόνου, έπειτα από δεκαετίες διαπιστώνουμε στη χώρα μας, ένα λαό ο οποίος αδυνατεί ακόμη και σήμερα να δημιουργήσει τις συνθήκες ''Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι'' άρα έχουμε ευτελή έως ανύπαρκτο πολιτισμό, προς χάριν συμφερόντων κατεργάρηδων ένθεν και ένθεν.
* Ο Oliver James είναι κλινικός ψυχολόγος και συγγραφέας.
* Ο Γιάννης Κουρδομένος είναι ερευνητής, και πολύπλευρος επιστήμων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου